Hasta Çocuk ve Ailesi

Bazen bir alerjik rahatsızlık bazen bir kanser, bazen başka bir rahatsızlık çocuğun büyümesine “gölge düşürdüğünde” neler olur? Çok katmanlı yanıtları olan bu soruyu konu alan konuşmayı Psikanalistlerle Çocuk Ergen Söyleşileri oturumlarından birinde dinledim (Konuşmayı YKY Kültür Sanat Yayıncılık'ın Youtube sayfasında bulabilirsiniz). Notlarımı paylaşmak istiyorum. Öyle ya, bir şekilde böyle bir hassasiyete sahip ailelerde yaşamış olanlarımızın sayısı az değildir.

Tahmin edebileceğiniz gibi bir çocuk hastalıkla dünyaya geldiğinde, ya da yakalandığında, ebeveynler; özellikle anneler, kendilerini suçluyor. Benim yüzümden mi oldu? Buna sebep olacak bir şey mi yaptım? Bu insanı etiyle kemiğiyle esir alan duyguyla kimisi bir şekilde baş ediyor, kimisi depresyonun, çaresizliğin pençesine düşüyor. Bir yanıyla alacaklılar da. Ne hayallerle dünyaya getirdikleri evlatları belki ömrü boyunca bakıma muhtaç. “Bu durumda onlar yaşlandığında anne babaya kim bakacak?” Evde başka çocuklar varsa, onlar da etkileniyorlar elbette. Kardeş sırasına, yaş farkına, anne baba tutumuna göre değişkenlik göstermekle beraber; ikame olarak dünyaya getirilen, olur da anne babaya bir şey olursa ‘hasta çocuğun’ bakımıyla ilgilensin diye sorumluluk yüklenen kardeşleri görüyoruz. Muhtemelen onlar da suçlu hissediyor. Öfkeli de; bazı kaynaklar hasta kardeşe karşı daha başka akmakta ise hele.

Hasta çocuk için hayatına damga vuran soru “Neden ben?”olsa gerek. Kronik hastalıkla yaşayan çocuğun hayatı boyunca diğerlerinde olmayan bir kimliği daha var. “Hasta çocuk” .Çoğu zaman kime nasıl açıklayacağını bilemediği, nerede konumlandıracağını, ne kadar sahipleneceğini kestiremediği bir hal. Sahi bir başkasına insan ne zaman “Ben … hastasıyım.” demeli? Bu çocuk hayatı boyunca zihninde pek çok soru ve bilinmezlikle başbaşa. Seçemediği bir var oluşla dünyaya geldi. Hayatını kısıtlayan, öyle ya da böyle zorlaştıran.

Daha pek çok yanı var. Harf sınırı ve okuma süresini gözeterek kısaltıyorum. Kısaca, ailede herkesi derinden etkileyen, birebir yakın bakışı, şefkatli desteği gerektiren bir deneyim. Belki böylece aileye ve çocuğa gölge düşüren bir şey olmaktan çıkıp uyum sağlanabilir ve dönüşüme kapı açabilir bir hale bürünebilir hastalık.